Cùng con trò chuyện về
giới tính
Với những chủ đề nhạy
cảm như giới tính, cha mẹ
nên bắt đầu bằng cách nói
chuyện nhẹ nhàng nhưng
cởi mở, tùy vào từng độ
tuổi của con.
Từ tuổi lên 2, bé luôn đặt
ra rất nhiều câu hỏi khiến
các bậc cha mẹ cảm thấy
bối rối.
- Mẹ ơi, em bé đã được
sinh ra vì người lớn đã
hôn nhau phải không ạ?
- Con đã đến nhà mình từ
lúc nào? Tại sao trong ảnh
cưới của bố mẹ lại không
có con?
Đừng ngại ngùng trước
những câu hỏi ấy của trẻ.
Bạn nên hãnh diện vì con
đã tìm chính bạn để hỏi
chứ không phải ai khác. Bé
thực sự rất nghiêm túc
trong những câu hỏi như
thế và muốn được cùng
bạn “thảo luận” từ đầu
đến cuối. Nếu cha mẹ cố ý
lảng tránh, trẻ vẫn có thể
tự tìm câu trả lời từ những
nơi khác, có thể là của anh
chị em họ, có thể là một
người hàng xóm, có thể ở
trên TV.
Và khi bạn không thể
“kiểm soát” được những
hiểu biết của trẻ thì mức
độ thân mật giữa cha mẹ,
con cái ngày càng xa rời.
Trả lời mọi thắc mắc của
con cũng là cách giúp cho
tình cảm giữa bố mẹ và bé
thêm phần gắn bó. Những
câu trả lời về giới tính
phải tùy thuộc vào độ tuổi
và khả năng nhận thức ở
mỗi trẻ.
Với những chủ đề nhạy
cảm như giới tính, cha mẹ
nên bắt đầu
bằng cách nói chuyện nhẹ
nhàng nhưng cởi mở, tùy
vào từng độ tuổi của con
Trẻ từ 2 đến 3 tuổi
Khám phá cơ thể mình:
Đừng hốt hoảng khi thấy
bé luôn đưa tay chạm vào
bộ phận sinh dục. Đây là
cách rất tự nhiên để bé tìm
hiểu và khám phá chính cơ
thể mình. Cha mẹ nên coi
đó là những hành động
ngây thơ và trong sáng
của bé. Nên tranh thủ
những lúc như thế để dạy
cho bé về các bộ phận
trong cơ thể, về sự khác
nhau giữa cơ quan sinh
dục của bé trai và bé gái.
Bạn nên sử dụng những
cách gọi tên chính xác về
những bộ phận ấy để giúp
bé làm quen và bớt lạ lẫm
cho tới khi bé lớn hơn. Giải
thích cho bé hiểu rằng bé
không nên đưa tay vào bộ
phận sinh dục ở những nơi
công cộng, đông người,
cũng giống như việc thay
quần áo hoặc cởi truồng,
nếu mọi người nhìn thấy
sẽ “lêu lêu” bé và chẳng
ai khuyến khích điều đó.
Trẻ từ 4 đến 7 tuổi
Tôn trọng sự riêng tư: Ở
độ tuổi này, trẻ vẫn rất
nhạy cảm với những bộ
phận trên cơ thể mình và
tò mò ở cả với những
người khác, đặc biệt là
người thường xuyên trông
nom và chơi với bé. Cha
mẹ cần giải thích cho bé
hiểu, cơ thể của mỗi người
đều thuộc “quyền sở
hữu” của họ và không ai
được động vào. Riêng với
trẻ con thì chỉ có bố mẹ
mới được phép chạm vào
cơ thể của của bé để giúp
bé đi tắm rửa và một vài
công việc cá nhân khác mà
bé chưa thể tự làm được.
Sự giải thích ấy giúp bé
phần nào tránh được
những nguy cơ bị quấy
rối tình dục trẻ em từ phía
những người lớn “xấu
bụng”.
Tiếp tục nhắc lại về vấn
đề không được “phô” cơ
thể ở nơi công cộng. Nếu
bé đi bơi, bé cần mặc áo
bơi. Bé nên thay quần áo
ở trong nhà hoặc chỗ kín
chứ không được thay ở
nơi công cộng, nơi có
nhiều người qua lại, nhìn
ngó.
Nếu trẻ đưa ra thắc mắc
về việc em bé đến từ đâu,
nên giải thích đơn giản
nhưng trung thực về các
vấn đề thuộc giới tính
theo cách kể chuyện, dùng
hình tượng về sự liên
quan của các bộ phận
trong cơ thể, để bé phần
nào hiểu được tình dục
không phải là một điều gì
đó xấu xa, nó là một “sự
kiện” rất đặc biệt của bố
và mẹ, nhưng “sự kiện”
đó chỉ xảy ra ở những nơi
riêng tư, và em bé có thể
xuất hiện từ đó, từ tình
yêu của những người bố
và những người mẹ.
Trẻ từ 7 đến 9 tuổi
Con có bạn gái rồi đấy!
Đứa con đáng yêu của bạn
bỗng dưng tâm sự với bạn
rằng “hắn” đang thích một
cô bạn cùng lớp. Đừng
ngạc nhiên và đừng nổi
đóa với con. Thứ tình cảm
ấy thực ra cực kỳ đơn
giản và hết sức nhẹ
nhàng. Điều này giống như
sự ngưỡng mộ của con với
một nhân vật tài năng nào
đó. Có thể, con bạn đang
cảm thấy rằng, cô bạn gái
cùng lớp khá xinh xắn, dễ
thương mà lại học giỏi,
hoặc cũng có thể là bạn
ấy hát hay và có một đặc
điểm đáng yêu nào đó mà
con bạn hâm mộ như nụ
cười, giọng nói, những bộ
váy áo đầy màu sắc giống
như những con búp bê...
Khi được bé “tâm sự” về
tình cảm của mình, bạn
cũng nên nhân cơ hội này
để trao đổi với bé về các
mối quan hệ nảy sinh
trong cuộc sống, quan hệ
bạn bè, quan hệ nam nữ,
thậm chí là cả những mối
quan hệ cao hơn tình bạn.
Tất nhiên, cách nói chuyện
của bạn phải thật gần gũi,
nhẹ nhàng và sử dụng
những từ ngữ dễ hiểu,
đơn giản để bé có thể tiếp
thu.
Thay vì quá lo lắng vì cho
rằng bé mới ngần này tuổi
mà đã... tính chuyện yêu
đương. Bạn nên hỏi thăm
bé về cô bạn gái cùng lớp,
về nguyên nhân khiến bé
cảm thấy rằng cô bạn kia
hơn hẳn những cô bạn gái
khác. Qua đó, cha mẹ cũng
có thể tạo dựng được một
tình bạn đẹp, bền vững
thông qua những tình cảm
đáng yêu ấy. Bạn nên
khuyến khích bé học hỏi
và động viên rằng, cô bạn
kia chắc chắn sẽ ngưỡng
mộ bé nếu bé luôn đứng ở
vị trí đầu lớp và có thành
tích đáng nể trong học tập.
Hãy tỏ ra tâm lý và hiểu
được cảm giác của con
trước những tình cảm ngây
thơ của bé ở lứa tuổi này.
Nếu bạn càng cấm đoán,
trẻ càng không muốn chia
sẻ những “cảm xúc đặc
biệt” với bạn và càng
muốn học tập những cách
của người lớn để thể hiện
tình yêu với người bạn
khác giới. Động viên và
trò chuyện cùng con cũng
là cách để bảo vệ con và
giúp cho tình cảm mẹ con
ngày càng gắn bó.
Trẻ từ 10 đến 12 tuổi
Độ tuổi này được coi là
thời kỳ khó khăn nhất
trong việc trò chuyện về
giới tính cùng con. Đừng
để mặc con với đống bài
vở ở trường và cho rằng
nhà trường phải có trách
nhiệm dạy con về điều đó.
Hãy dành nhiều thời gian
để cùng trẻ “giải mã”
những thắc mắc về giới
tính mà con bạn vẫn muốn
tìm hiểu. Cách tốt nhất là
mẹ nên nói chuyện với con
gái và bố sẽ nói chuyện
với con trai để giúp con
hiểu hơn về vấn đề nhạy
cảm này.
Bạn có thể bắt đầu với
con bằng những chủ đề
như tình bạn, các mối quan
hệ của con ở trường, ở
nhà, ở những nơi công
cộng khác... Vấn đề sẽ
dần dần được chuyển
sang việc tìm hiểu về tâm
lý cũng như thể chất, về
những thay đổi trong tình
cảm, cảm xúc của các bạn
trai, bạn gái trong suốt
quãng thời gian dậy thì.
Thời điểm này, bạn cũng
có thể nói một cách trực
tiếp, cụ thể về chức năng
của các bộ phận khác
trong cơ thể như buồng
trứng, âm đạo, tinh
trùng,... để các bé từ từ
hiểu được việc thụ thai
diễn ra như thế nào và em
bé ra đời từ đâu. Tất
nhiên, việc trò chuyện
kiểu này không hề đơn
giản và chưa chắc đã
khiến các bé hứng thú.
Bạn cũng nên trông chừng
và chờ đợi phản ứng của
trẻ. Vấn đề này không thể
được nói ra chỉ trong một
sớm một chiều. Nếu bé tỏ
ra chán nản và không
muốn nghe bạn nói, bạn
nên kết thúc và chờ đợi
một thời điểm thích hợp
hơn, như tới lúc bé lớn
hơn một chút chẳng hạn.